فرشاد مومنی: بدون توسعه؛ روی آرامش را نمی بینیم

به گزارش سرویس سیاسی ایصال نیوز و به نقل از جماران، فرشاد مومنی در همایش « قائم مقام فراهانی پیشگام اندیشه توسعه در ایران » گفت: برگزاری این همایش در واقع یک پیام کلیدی دارد که به نظر من بیش از هر چیزی به درد حکومتگران فعلی می خورد و آن پیام این است که وقتی حکومتی به توسعه پشت می کند و اراده ای برای حرکت به سمت توسعه از خود نشان نمی دهد، جایگزینش بی ثباتی و ناامنی نظام وار و نابرابری ناموجه کشنده و وابستگی های ذلت آور به دنیای خارج و فقر و فلاکت فراگیر و عمومی است!

او با اشاره به دوران قائم مقام فراهانی افزود: وقتی ظرفیت های اندیشه ای آن دوره را نگاه می کنید می بینید اندیشه های آن دوره به طرز فاجعه آمیزی در درک بنیان های اصلی توسعه ناتوان بودند؛ شاید درخشان ترین و برجسته ترین تحقیق در این زمینه کار زنده یاد مرحوم عبدالهادی حائری است که با عنوان « نخستین رویارویی های ایرانیان با دو رویه تمدن بورژوازی غرب » به نگارش در آمده است.
نگاهی به آن زمان نشان می دهد که توهمات و نادانی ها و جهل ها و تعصبب های کور و احمقانه که تا حدود زیادی در میان نخبگان چه دینی و چه روشنفکری فراگیر بود تا این که در حول و حوش مشروطه است که استثناها پرشمار می شوند . بنابراین خلاصه این است که اگر ما دچار فقر اندیشه ای درباره توسعه باشیم و مطالبه توسعه خواهانه در حاشیه باشد و اهتمام و مسئولیت شناسی حکومت در این زمینه نباشد، ایران دچار آن بدبختی ها خواهد شد.

مشکلات قائم مقام امروز هم هست

او با بیان این که « اگر مجال بود و در زمان خودش می توانم مفصل نشان دهم که آن جهل و نادانی حتی امروز هم مصادیقی دارد » در ادامه گفت: از وقتی ما از طریق برنامه تعدیل ساختاری به توسعه پشت کردیم و روزمرگی و گوته نگری و شوک درمانی وجهه همت حکومت گرها شد، افلاس و فلاکت در میان مردم افزایش یافت و حکومت به دست خود، از خود مشروعیت سوزی کرد و راه را برای ظلم ها و زورگویی ها و خیانت های خارجی ها به ایران هم باز شد.

دیدید که روسیه تا پول دید، چطور تعهداتش را ندید؟

مومنی درباره اقدام اخیر دولت روسیه در همنوایی با امارات علیه تمامیت ارضی کشورمان گفت: در همین روزهای اخیر دیدید که کسانی که از سر نادانی دلخوش کرده بودند به مثلا پشتیبانی پوچ، توخالی، فریبکارانه، ظالمانه و استثماری چین و روسیه در ایران؛ دیدند که هر کدام از این کشور ها که بوی پول بیشتر از جای دیگری به مشامشان رسید، تمام آن ماجراها و تعهدات قبلی با شما را زیر پا گذاشتند. در همین جلسه شنیدید و برای شما توضیح داده شد که روس ها در قرارداد ترکمنچای با همه جنایت ها و زورگویی ها و استثمار قول داده بودند پشتیبان بقای قاجار باشند، با این حال هر بار که تحت این عنوان می شد آشوب جدیدی در ایران راه انداخت و به روی مردم اسلحه کشید، آنها این را بهانه کرده و به شهرهای ما حمله می کردند. اما هر بار که قرار بود وفای به عهد باشد و پردداخت هزینه و نشان دادن شرافت؛ از آنها خبری نبود. نه از روس ها و نه انگلیسی ها.

فرشاد مومنی به انحای مختلف به حکومتگران هشدار داد که بحث های اعتلابخش را شروع کنند و در مسیر درست توسعه قدم بردارند. او به اقدام شهرداری در تخلیه خانه اندیشمندان علوم انسانی انتقاد کرد و نیز لایحه برنامه هفتم توسعه را به نقد و آمارهای دولت در زمینه رشد اقتصادی را به چالش کشید و تاکید کرد همه مشکلات اقتصادی ایران به نوعی بازتابی از پشت کردن به توسعه است.

فرشاد مومنی با اشاره به دوران قائم مقام فراهانی افزود: وقتی ظرفیت های اندیشه ای آن دوره را نگاه می کنید می بینید اندیشه های آن دوره به طرز فاجعه آمیزی در درک بنیان های اصلی توسعه ناتوان بودند؛ شاید درخشان ترین و برجسته ترین تحقیق در این زمینه کار زنده یاد مرحوم عبدالهادی حائری است که با عنوان « نخستین رویارویی های ایرانیان با دو رویه تمدن بورژوازی غرب » به نگارش در آمده است.

نگاهی به آن زمان نشان می دهد که توهمات و نادانی ها و جهل ها و تعصبب های کور و احمقانه که تا حدود زیادی در میان نخبگان چه دینی و چه روشنفکری فراگیر بود تا این که در حول و حوش مشروطه است که استثناها پرشمار می شوند . بنابراین خلاصه این است که اگر ما دچار فقر اندیشه ای درباره توسعه باشیم و مطالبه توسعه خواهانه در حاشیه باشد و اهتمام و مسئولیت شناسی حکومت در این زمینه نباشد، ایران دچار آن بدبختی ها خواهد شد.

مشکلات قائم مقام امروز هم هست

او با بیان این که « اگر مجال بود و در زمان خودش می توانم مفصل نشان دهم که آن جهل و نادانی حتی امروز هم مصادیقی دارد » در ادامه گفت: از وقتی ما از طریق برنامه تعدیل ساختاری به توسعه پشت کردیم و روزمرگی و گوته نگری و شوک درمانی وجهه همت حکومت گرها شد، افلاس و فلاکت در میان مردم افزایش یافت و حکومت به دست خود، از خود مشروعیت سوزی کرد و راه را برای ظلم ها و زورگویی ها و خیانت های خارجی ها به ایران هم باز شد.

دیدید که روسیه تا پول دید، چطور تعهداتش را ندید؟

مومنی درباره اقدام اخیر دولت روسیه در همنوایی با امارات علیه تمامیت ارضی کشورمان گفت: در همین روزهای اخیر دیدید که کسانی که از سر نادانی دلخوش کرده بودند به مثلا پشتیبانی پوچ، توخالی، فریبکارانه، ظالمانه و استثماری چین و روسیه در ایران؛ دیدند که هر کدام از این کشور ها که بوی پول بیشتر از جای دیگری به مشامشان رسید، تمام آن ماجراها و تعهدات قبلی با شما را زیر پا گذاشتند. در همین جلسه شنیدید و برای شما توضیح داده شد که روس ها در قرارداد ترکمنچای با همه جنایت ها و زورگویی ها و استثمار قول داده بودند پشتیبان بقای قاجار باشند، با این حال هر بار که تحت این عنوان می شد آشوب جدیدی در ایران راه انداخت و به روی مردم اسلحه کشید، آنها این را بهانه کرده و به شهرهای ما حمله می کردند. اما هر بار که قرار بود وفای به عهد باشد و پردداخت هزینه و نشان دادن شرافت؛ از آنها خبری نبود. نه از روس ها و نه انگلیسی ها.

رابطه هویت و عزت ایران با توسعه از دیدگاه داوری

او ادامه داد: چقدر دردناک و تلخ و غم انگیز است که خیلی ها امروز هم، یا این عبرت ها را نمی فهمند یا خود را به نفهمی می زنند. اما کلید بحث این است که اگر بخواهیم از این مناسبات نجات یابیم باید آرمان های سطح توسعه، جایگزین پول و زور و سرکوب و فریب شود. و این راه نجات است و دلیل این که این روز یعنی سالگرد کشته شدن قائم مقام فراهانی را برجسته می کنیم این است که همه دلسوزان ایران را به بازخوانی جدی تاریخ 150 سال گذشته ایران دعوت کنیم. برای این که هم عبرت ها و درس های خیلی بزرگی در آن وجود دارد که حکومت را از این سرگشتگی و تحیر و سردرگمی و ندانم کاری نجات می دهد و هم امکان بسیج همه ظرفیت های مادی و انسانی کشور به سمت وضعیت بهتر را فراهم می کند.

غیر از توسعه، راه دیگری هست؟!

این استاد دانشگاه با بیان این که « خوشبختانه در میراث اندیشه ای ایران معاصر در این زمینه گام های ارجمندی را می بینیم که برداشته شده است » خاطرنشان کرد: در آثار استاد ارجمند دکتر رضا داوری که یکی از متفکران ممتاز و فیلسوفان برجسته ایران معاصر هستند می بینید که ایشان از موضع فلسفه توسعه، دائما مظلومانه و غریبانه فریاد می زند که هویت و عزت ایران در پرتو اندیشه توسعه امکان پذیر است و اگر این طور نشود به جای بقای رو به بالندگی، روند رو به اضمحلال و پس افتادگی را تجربه خواهیم کرد.

سه تنگنای مهم در شناخت توسعه از دیدگاه شهید مطهری

او افزود: حتی اساتید بزرگی همچون شهیدان مطهری، بهشتی، باهنر و بقیه پیشگامان اندیشه ای نیم قرن اخیر هم دائما از این زاویه هشدار می دادند در آثار اغلب اینها که می بینید بحث از مفهوم صریح توسعه مطرح نیست بلکه آنها درباره ضرورت ریشه یابی دلایل انحطاط جامعه مسلمین سخن می گویند ولی در دل بحث هایشان می بینید که بدون استثنا بحث های سطح توسعه مطرح است. من حدود دو دهه پیش با مراجعه به آثار شهید مطهری مقاله ای نوشتم تحت عنوان سه تنگنای شناختی برای توسعه از دیدگاه شهید مطهری . ایشان می گوید اساس ماجرای توسعه، سطوحی از بلوغ اندیشه ای است که در آن سه عنصر حیاتی وجود دارد؛ تا زمانی که ایرانی ها تکلیفشان را با آن روشن نکنند، محال است بتوانند به توسعه برسند.

فرشاد مومنی به انحای مختلف به حکومتگران هشدار داد که بحث های اعتلابخش را شروع کنند و در مسیر درست توسعه قدم بردارند. او به اقدام شهرداری در تخلیه خانه اندیشمندان علوم انسانی انتقاد کرد و نیز لایحه برنامه هفتم توسعه را به نقد و آمارهای دولت در زمینه رشد اقتصادی را به چالش کشید و تاکید کرد همه مشکلات اقتصادی ایران به نوعی بازتابی از پشت کردن به توسعه است.

او با اشاره به دوران قائم مقام فراهانی افزود: وقتی ظرفیت های اندیشه ای آن دوره را نگاه می کنید می بینید اندیشه های آن دوره به طرز فاجعه آمیزی در درک بنیان های اصلی توسعه ناتوان بودند؛ شاید درخشان ترین و برجسته ترین تحقیق در این زمینه کار زنده یاد مرحوم عبدالهادی حائری است که با عنوان « نخستین رویارویی های ایرانیان با دو رویه تمدن بورژوازی غرب » به نگارش در آمده است.

نگاهی به آن زمان نشان می دهد که توهمات و نادانی ها و جهل ها و تعصبب های کور و احمقانه که تا حدود زیادی در میان نخبگان چه دینی و چه روشنفکری فراگیر بود تا این که در حول و حوش مشروطه است که استثناها پرشمار می شوند . بنابراین خلاصه این است که اگر ما دچار فقر اندیشه ای درباره توسعه باشیم و مطالبه توسعه خواهانه در حاشیه باشد و اهتمام و مسئولیت شناسی حکومت در این زمینه نباشد، ایران دچار آن بدبختی ها خواهد شد.

مشکلات قائم مقام امروز هم هست

او با بیان این که « اگر مجال بود و در زمان خودش می توانم مفصل نشان دهم که آن جهل و نادانی حتی امروز هم مصادیقی دارد » در ادامه گفت: از وقتی ما از طریق برنامه تعدیل ساختاری به توسعه پشت کردیم و روزمرگی و گوته نگری و شوک درمانی وجهه همت حکومت گرها شد، افلاس و فلاکت در میان مردم افزایش یافت و حکومت به دست خود، از خود مشروعیت سوزی کرد و راه را برای ظلم ها و زورگویی ها و خیانت های خارجی ها به ایران هم باز شد.

دیدید که روسیه تا پول دید، چطور تعهداتش را ندید؟

مومنی درباره اقدام اخیر دولت روسیه در همنوایی با امارات علیه تمامیت ارضی کشورمان گفت: در همین روزهای اخیر دیدید که کسانی که از سر نادانی دلخوش کرده بودند به مثلا پشتیبانی پوچ، توخالی، فریبکارانه، ظالمانه و استثماری چین و روسیه در ایران؛ دیدند که هر کدام از این کشور ها که بوی پول بیشتر از جای دیگری به مشامشان رسید، تمام آن ماجراها و تعهدات قبلی با شما را زیر پا گذاشتند. در همین جلسه شنیدید و برای شما توضیح داده شد که روس ها در قرارداد ترکمنچای با همه جنایت ها و زورگویی ها و استثمار قول داده بودند پشتیبان بقای قاجار باشند، با این حال هر بار که تحت این عنوان می شد آشوب جدیدی در ایران راه انداخت و به روی مردم اسلحه کشید، آنها این را بهانه کرده و به شهرهای ما حمله می کردند. اما هر بار که قرار بود وفای به عهد باشد و پردداخت هزینه و نشان دادن شرافت؛ از آنها خبری نبود. نه از روس ها و نه انگلیسی ها.

مسیرت رو با نوشتن روشن کن! | دفتر برنامه ریزی کالک استایل
مسیرت رو با نوشتن روشن کن! | دفتر برنامه ریزی کالک استایل

همیشه تخفیف
yektanet-logo-signتبلیغ

رابطه هویت و عزت ایران با توسعه از دیدگاه داوری

او ادامه داد: چقدر دردناک و تلخ و غم انگیز است که خیلی ها امروز هم، یا این عبرت ها را نمی فهمند یا خود را به نفهمی می زنند. اما کلید بحث این است که اگر بخواهیم از این مناسبات نجات یابیم باید آرمان های سطح توسعه، جایگزین پول و زور و سرکوب و فریب شود. و این راه نجات است و دلیل این که این روز یعنی سالگرد کشته شدن قائم مقام فراهانی را برجسته می کنیم این است که همه دلسوزان ایران را به بازخوانی جدی تاریخ 150 سال گذشته ایران دعوت کنیم. برای این که هم عبرت ها و درس های خیلی بزرگی در آن وجود دارد که حکومت را از این سرگشتگی و تحیر و سردرگمی و ندانم کاری نجات می دهد و هم امکان بسیج همه ظرفیت های مادی و انسانی کشور به سمت وضعیت بهتر را فراهم می کند.

غیر از توسعه، راه دیگری هست؟!

این استاد دانشگاه با بیان این که « خوشبختانه در میراث اندیشه ای ایران معاصر در این زمینه گام های ارجمندی را می بینیم که برداشته شده است » خاطرنشان کرد: در آثار استاد ارجمند دکتر رضا داوری که یکی از متفکران ممتاز و فیلسوفان برجسته ایران معاصر هستند می بینید که ایشان از موضع فلسفه توسعه، دائما مظلومانه و غریبانه فریاد می زند که هویت و عزت ایران در پرتو اندیشه توسعه امکان پذیر است و اگر این طور نشود به جای بقای رو به بالندگی، روند رو به اضمحلال و پس افتادگی را تجربه خواهیم کرد.

سه تنگنای مهم در شناخت توسعه از دیدگاه شهید مطهری

او افزود: حتی اساتید بزرگی همچون شهیدان مطهری، بهشتی، باهنر و بقیه پیشگامان اندیشه ای نیم قرن اخیر هم دائما از این زاویه هشدار می دادند در آثار اغلب اینها که می بینید بحث از مفهوم صریح توسعه مطرح نیست بلکه آنها درباره ضرورت ریشه یابی دلایل انحطاط جامعه مسلمین سخن می گویند ولی در دل بحث هایشان می بینید که بدون استثنا بحث های سطح توسعه مطرح است. من حدود دو دهه پیش با مراجعه به آثار شهید مطهری مقاله ای نوشتم تحت عنوان سه تنگنای شناختی برای توسعه از دیدگاه شهید مطهری . ایشان می گوید اساس ماجرای توسعه، سطوحی از بلوغ اندیشه ای است که در آن سه عنصر حیاتی وجود دارد؛ تا زمانی که ایرانی ها تکلیفشان را با آن روشن نکنند، محال است بتوانند به توسعه برسند.

درآمد بالا با یادگیری مهارتهای ساده! اگه میخوای درآمد بالا داشته باشی
درآمد بالا با یادگیری مهارتهای ساده! اگه میخوای درآمد بالا داشته باشی

شروع پولسازی
yektanet-logo-signتبلیغ

عمیق ترین و کوبنده ترین انتقادهای مطهری، اول به آموزش حوزه بود!

این سه عنصر عبارتند از: « ایران در زمینه اندیشه عدالت بلاتکلیف است» و شاید برایتان جالب است که عمیق ترین و کوبنده ترین انتقادهای مطهری به آموزش حوزه و نظام آموزش حوزوی ایران معطوف است و می گوید در حوزه های دینی ما علی رغم مصرحات قرآن و بزرگان دین در کوشش های فقهی، کوشش برای عمق بخشی به فهم ما از عدالت به کلی در حاشیه است!

شما باید مطهری را بشناسید و آن دلبستگی های شدیدش به بزرگان روحانیت را بدانید تا منزلت چنین نقد کوبنده ای که ایشان به فقهای بزرگ تاریخ اسلام وارد می کند، را بتوانید درک کنید.

مومنی ادامه داد: دومین مساله ای که ایشان برجسته می کند مساله فناوری است. بسیار جای دریغ و تاسف است که تا همین امروز هم جزء استثناهایی از پژوهشگرهای توسعه و فناوری، بحث از فناوری در مباحث توسعه کلا در حاشیه است و آنها هم که مطرح می کنند، یک درک بسیار سطحی و نازل و وابستگی آور از فناوری را مبنای بحث های خود قرار می دهند. از این دریچه شما ببینید چقدر این مرد در کتاب مبانی اجمالی اقتصاد اسلامی که جزء اولین کتاب هایی بود که در جمهوری اسلامی به مقام رفیع خمیر شدن نائل شد! چقدر از زمانه خود مطهری در این زمینه جلوتر است.

بزرگترین نقد مطهری به فقها؛ رویکرد انفعالی و سطحی نگر به مساله سرمایه داری بود

او افزود: سومین عنصر اندیشه ای که مطهری مطرح می کند مساله سرمایه داری است. در آنجا به سهم خود توضیح می دهد که درک فقیهان ما از مساله فناوری و سرمایه داری اگر منحط تر از درکشان از عدالت نباشد بهتر از آن هم نیست. من می خواهم بگویم آن نقدهایی که شهید مطهری از این زاویه به علمای دین مطرح می کند، به جامعه دانشگاهی ما هم تا حدود زیادی وارد است. شهید مطهری می گوید بزرگترین نقدی که به فقیهان ما می شود وارد کرد، این است که به جای پذیرفتن سرمایه داری به مثابه یک نظام حیات جمعی و یک مساله مستحدثه و مطالعه سیستمی روی آن، رویکردشان انفعالی و جزئی نگر و سطحی نگر است. و بعد در این زمینه می گوید با این درک نمی توانید فهم متناسب با اقتضائات زمانه از دین خدا پیدا کنید.

انتهای پیام/*

فرشاد مومنی: بدون توسعه؛ روی آرامش را نمی بینیم

نسبیت گرایی فرهنگی

ایدئولوژی سیاسی چیست؟

۱۰ پرسش بی‌پاسخ از دکتر ظریف

مجید رضائیان: محدوديت‌های رسانه‌ای برداشته نشود راه‌ حل معقول و منطقی برای سيستم نخواهد بود