آنان که چشمان ما را به روی واقعیت باز می‌کنند

نقش و جایگاه خبرنگاران از ابتدای پیدایش رسانه بی‌وقفه در حال تغییر و تحول بوده است. بدون تردید این تغییر در قرن بیست و یکم، با فراگیر شدن شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های جدید، بسیار سریع‌تر بوده و قابل مقایسه با گذشته نیست.

در نتیجه این تحولات، رسانه‌های اینترنتی، شبکه‌های اجتماعی و شهروند خبرنگاران، جهان را حتی از دهکده مدنظر مارشال مک لوهان هم کوچکتر کرده و به یک خانواده تبدیل کرده‌اند. در چنین شرایطی حوزه نفوذ رسانه‌های حرفه‌ای محدودتر شده و عرصه اطلاع‌رسانی حداقل به‌طور رسمی دیگر در انحصار چند مؤسسه و غول رسانه‌ای نیست.

مطبوعات و رسانه‌ها از قرون 18 و 19 که دموکراسی‌های لیبرال در غرب شکل گرفتند، در کنار قانون اساسی، نظام پارلمانی و احزاب سیاسی، حداقل در تئوری لقب رکن چهارم دموکراسی را یدک می‌کشند و خبرنگاران به‌عنوان مهم‌ترین نیروهای رسانه‌ای تلاش کرده‌اند متناسب با شرایط جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کنند، در ایجاد و توسعه دموکراسی ایفای نقش کنند.

مطمئناً در جامعه‌ای نظیر ایران با توجه به ضعیف و نحیف بودن نظام حزبی و همچنین موانع و محدودیت‌هایی که هنوز از نظر فنی و سیاسی بر سر راه توسعه شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های جدید وجود دارد، رسانه‌های کلاسیک و از جمله مطبوعات هنوز نقش مهمی در عرصه اطلاع رسانی، آگاهی بخشی، جامعه‌پذیری و مشارکت سیاسی، آموزش، سرگرمی و بسیج سیاسی ایفا می‌کنند.

امروز بسیاری از مردم ما برای اطلاع از آنچه که در داخل و خارج از کشور می‌گذرد و همچنین برای بیان عقاید و دیدگاه‌های خود هنوز به رسانه‌ها وابسته‌اند. رسانه‌ها همچون پلی میان مردم و مسئولان عمل می‌کنند و می‌توانند صدای کسانی را که فاقد تریبون‌اند، به گوش تصمیم گیران برسانند.

بنابراین مردم بحق انتظار دارند که خبرنگاران حقایق و واقعیت‌ها را بدون تعصب و جانبداری و به‌صورت منصفانه برای آنها گزارش کنند و در گزارش‌های خود منافع عمومی را به منافع شخصی و جناحی ترجیح دهند. آنها همچنین توقع دارند خبرنگاران و رسانه‌ها به‌عنوان نمایندگان افکار عمومی بر صاحبان قدرت نظارت و شفافیت را ترویج کنند.چنین خبرنگارانی می‌توانند با‌وجود مشکلات و موانع موجود به‌عنوان رکن چهارم به تسهیل و تعمیق دموکراسی کمک کنند.

ایفای درست این وظایف و مسئولیت‌های مهم، نیازمند مقدمات و بسترهایی است که از سال‌ها پیش در مورد آنها بسیار بحث و گفت‌و‌گو شده ولی با وجود برخی پیشرفت‌ها، هنوز با نقطه ایده آل فاصله زیادی دارند؛ برای جبران این شکاف، ضرورت دارد؛ قوانین و مقررات روشن و شفاف در مورد فعالیت حرفه‌ای خبرنگاران و رسانه‌ها که اجازه تفسیر به رأی را به صاحبان قدرت و نفوذ (اعم از دولتی و غیردولتی) ندهد، تدوین و تصویب شود و‌ شأن و جایگاه حرفه‌ای خبرنگاران در این قوانین به رسمیت شناخته شود.

همچنین باید امنیت شغلی و فردی و آزادی فعالیت خبرنگارانی که با رعایت قوانین و مقررات و استانداردهای اخلاقی و حرفه‌ای برای ارتقای سطح آگاهی مردم نسبت به حقوق و مسئولیت‌های خود، فعالیت می‌کنند، تضمین شود.

تأمین حداقل نیازهای مادی خبرنگاران به نحوی که در راه انجام مسئولیت‌های خود بیش از پیش ثابت قدم باشند و دچار تزلزل نشوند، از جمله پایه‌ای‌ترین ملزومات و پیش نیازها برای فعالیت مؤثر خبرنگاران به شمار می‌رود که امید است در آینده نه چندان دور محقق شود.

پس از پشت سرگذاشتن حدود دو قرن فعالیت مطبوعاتی و بویژه پس از گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی که با شعار استقلال، آزادی، جمهوری‌اسلامی به پیروزی رسید، شایسته است که در گام دوم انقلاب با توجه به ضرورت‌های داخلی و بین‌المللی توجه ویژه‌ای به توسعه و پیشرفت فعالیت‌های رسانه‌ای و بهبود و ارتقای شرایط حرفه‌ای قشر فرهیخته و زحمتکش خبرنگار در جامعه اسلامی خود داشته باشیم.

فراموش نکرده‌ایم که خبرنگاران نقش مهمی در پوشش خبری تحولات معاصر از جمله پیروزی انقلاب اسلامی، دفاع مقدس، توسعه و سازندگی، حوادث طبیعی و غیرمترقبه و... داشته‌اند و در این راه شهدای زیادی را نیز تقدیم کرده‌اند که شهید محمود صارمی خبرنگار ایرنا یکی از مهم‌ترین آنها است که روز 17 مرداد 1377 به دست گروه افراطی طالبان در افغانستان به شهادت رسید.

در سالگرد این اتفاق مهم که به‌عنوان روز خبرنگار نامگذاری شده است به همه خبرنگاران کشورم و همکاران زحمتکش و کم توقع‌ام تبریک و خدا قوت می‌گویم و از اینکه که هر روز و هر لحظه چشمان ما را به روی واقعیات جهان باز می‌کنند، سپاسگزاری می‌کنم.

انتهای پیام/*

آنان که چشمان ما را به روی واقعیت باز می‌کنند

نسبیت گرایی فرهنگی

ایدئولوژی سیاسی چیست؟

اتفاق جدیدی رخ نداده است!

مجید رضائیان: محدوديت‌های رسانه‌ای برداشته نشود راه‌ حل معقول و منطقی برای سيستم نخواهد بود