رسانه ها و مطالبات مردم

این روزها مناسبت سالروز شهادت شهید محمود صارمی را بهانه و انگیزه ای مناسب یافتم برای بررسی هر چند اجمالی نقش خبرنگاران و رسانه ها در تبیین و پیگیری مطالبات مردم از مجموعه مسئولان و حاکمیت. تحقق این مهم قطعا ملزوماتی دارد که به اختصار اشاره می شود.

ویژگی های لازم برای یک خبرنگار

یک خبرنگار حتما و باید از دانش، مهارت و هنر خبرنگاری برخوردار باشد، عشق و علاقه به این حرفه لازمه موفقیت در این عرصه است، تعهد، امانتداری و صداقت مهم ترین ضرورت برای یک خبرنگار است، عشق به دین و میهن و سرافرازی کشور و تلاش مستمر و پیگیری مطالبات مردم از لوازم اصلی فعالیت موفق در رسانه است، شناخت و تشخیص «خبر» از غیر خبر و داشتن «شمّ خبری» و توانایی «تولید خبر» نیز از جمله مهم ترین توانمندی های لازم برای یک خبرنگار موفق است، زندگی با مردم و حضور مستمر در میان اقشار گوناگون جامعه و جست وجوی پیگیرانه در میان اخبار و گزارش های منتشر شده، یکی از شروط اساسی خبرنگار شدن است، برخورداری از روحیه آزادگی، شجاعت، استقلال شخصیت، آزادمنشی، ایثار و فداکاری و عزم جزم و همت والا برای خدمت به مردم از دیگر صفات لازم برای یک خبرنگار است.

داشتن هوش لااقل در حد متوسط جامعه، برخورداری از حافظه مناسب، داشتن اطلاعات گسترده، آشنایی قابل قبول با زبان و ادبیات و قندپارسی، برخورداری از قلم روان، قدرت تحلیل مسائل، شناخت حساسیت های ملی، دینی و مذهبی و قومیتی و ... از جمله دیگر ضرورت های موفقیت در عرصه خبرنگاری و رسانه است، آموزش مدام و «به روز»، تسلط به فضای مجازی و ارتقای سواد رسانه ای نیز برای هر خبرنگار خواهان پیشرفت در رسانه و خدمت جزو اصلی ترین ضروریات محسوب می شود. داشتن دقت، سرعت و توجه جدی به صحت مطالب از مهم ترین نکاتی است که باید خبرنگار به آن ها توجه جدی داشته باشد.

وارد شدن به دو یا سه حوزه تخصصی عرصه خبر اعم از فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، هنر و ... به تناسب رشته تحصیلی، علاقه، توان و تجربه نیز کمک شایانی به موفقیت و پیشرفت یک خبرنگار می کند، مرور و تسلط «سابقه اخبار» و دسترسی و ارتباط با منابع موثق خبری، لازمه دیگر حرفه خبرنگاری است و البته موارد دیگری در این زمینه قابل برشماری است که برای اختصار به همین مقدار بسنده می کنم.

یک نکته اساسی را نباید نادیده گرفت و آن ضرورت حمایت جدی مدیران عامل خبرگزاری‌ها، مدیران مسئول نشریات و مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد از رسانه ها و خبرنگاران است، حمایت از خبرنگاران که علی رغم سال ها تلاش، بسیاری از آنان هنوز حتی از «امنیت شغلی» برخوردار نیستند.

خطرهایی که «قلم» و خبرنگار را تهدید می کند

«قلم فروشی»، قلم مزدی، اجیر شدن، تخلیه اطلاعاتی، در زمین دشمن بازی کردن، «تحریف»، بی توجهی به وحدت و انسجام ملی، نادیده گرفتن ارزش های دینی و ملی، توهین، تهمت، دروغ پردازی، «خبرسازی»، افتادن در دام صاحبان ثروت و قدرت، دوری از مردم و بیگانگی با مشکلات و مطالبات جامعه و ... از جمله خطرهایی است که جداً در کمین خبرنگاران است که البته تعهد و بصیرت، امانتداری، وفاداری به دین و میهن، سد و سپر محکمی در مقابله با این خطرهاست. گرچه مطمئنم جامعه خبرنگاران و دست اندرکاران رسانه های کشور ما جزو بهترین و پاک ترین خبرنگاران دنیا هستند اما در عین حال همه افراد در همه مشاغل باید مراقب تهدیدها باشند.

فضای مجازی، تهدید یا فرصت

امروز با پیشرفت علم ارتباطات و گسترش وسایل ارتباط جمعی خصوصا فضای مجازی و ضریب نفوذ اینترنت، بیشتر رخدادها، حوادث، اتفاقات و آن چه در کشور، منطقه و جهان می گذرد به سرعت امواج ماهواره ای در اختیار مردم قرار می گیرد و اگرچه بزرگ ترین تهدید فضای مجازی بعضا دادن اطلاعات غلط و بی مبنا، دروغ پردازی و ترویج شایعه، دامن زدن به شبهات و تحریف واقعیت هاست اما در عین حال این فضا، می تواند زمینه را برای هر چه بیشتر مورد اطمینان قرار گرفتن خبرنگاران و «رسانه های شناسنامه دار» و موثق و حرفه ای فراهم تر کند به شرط آن که خبرنگاران و رسانه ها بیش از پیش حرفه ای، به هنگام، سریع و با دقت به رویدادها و وقایع بپردازند و مسئولان، حرمت جامعه و افکار عمومی را با اطلاع رسانی دقیق، به موقع، صحیح و اقناع کننده نگاه دارند و رسانه ها نیز به وظایف اطلاع رسانی، آموزش، اقناع، پیگیری مشکلات و مطالبات مردم، دیده بانی اجتماعی و نظارت بر حاکمیت به درستی عمل کنند. دقت و سرعت در اطلاع رسانی یکی از مهم ترین و حساس ترین وظایف رسانه هاست، شواهد و مثال های فراوانی داریم که رسانه های داخلی کشورمان به خاطر سهل انگاری و قصور برخی مسئولان نتوانستند و گاه به دلایلی از جمله «خود سانسوری» بی مورد نخواستند خبر برخی اتفاقات و رخدادها را در اسرع وقت به اطلاع مردم برسانند و حاصل این دیرهنگامی، متاسفانه «جلوداری» و «میان داری» رسانه های بیگانه و معاند، گسترش گمانه زنی های غلط، ترویج شایعه و دروغ پردازی و از همه مهم تر تاثیرگذاری و مدیریت لااقل بخشی از افکار عمومی جامعه توسط آن رسانه ها شده است.

بنابراین لازم است مسئولان یک بار برای همیشه عزم خود را جزم کنند و بیش از پیش به سرعت و دقت گزارش اطلاعات، رخدادها و واقعیت‌ها را در اختیار رسانه ها به عنوان پل ارتباطی مردم با حاکمیت قرار دهند و باور کنند که دادن اطلاعات دیرهنگام جز ضرر برای کشور و ضربه زدن به اعتماد و اطمینان عمومی، از دست دادن «سرمایه اجتماعی» و میدان داری رسانه های بیگانه و شبکه های ماهواره ای حاصلی ندارد.

رسانه ها و پیگیری مشکلات و مطالبات مردم

یکی از مهم ترین وظایف رسانه ها شناخت مشکلات و مطالبات مردم و پیگیری آن هاست. خبرنگاران و رسانه ها برای انجام این وظیفه و رسالت مهم، نکاتی اساسی را باید مطمح نظر و وجهه همت خود قرار دهند که از جمله عبارت است از:

1 – زندگی با آحاد مردم و ارتباط چهره به چهره با اقشار مختلف جامعه و شنیدن مسائل و مشکلات از زبان مردم

2 – آگاهی مناسب از شرایط فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور، منطقه و جهان

3 – دوری از سیاست زدگی، سیاسی کاری و باندبازی

4 – ترجیح قطعی منافع ملی و منافع مردم بر هر امری از جمله منافع جناحی

5 – باورمندی به این که نظام هر چه کارآمدتر شود امید مردم به آینده افزایش می یابد

بنابراین در کنار جست وجو و دیدن واقعیت ها و کاستی‌ها و پیگیری حل آن ها از مسئولان، دیدن و تبیین واقعی و باورپذیر پیشرفت ها و دستاوردها در زمینه های گوناگون علمی، پژوهشی، دفاعی، امنیتی، اقتصادی، سازندگی و ... نیز از جمله وظایف رسانه هاست.

6 – اطلاع رسانی درباره عوامل پیشرفت کشورهای موفق در عرصه تولید، اشتغال و رشد اقتصادی البته با در نظر گرفتن شرایط خاص هر کشور

7 – پیگیری دلایل کاهش تولید و تعطیلی برخی کارخانه ها و تولیدی ها

8 – باورمندی به این که رونق و جهش تولید و مقاوم سازی اقتصاد از لوازم اصلی رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و کمک به رفع مشکلات معیشتی مردم است بنابراین رسانه ها می بایست برای بیشتر پاسخ گو کردن مسئولان و تلاش آنان نسبت به پیگیری و حل مشکلات تولید، همت جدی گمارند. تهیه گزارش های میدانی از تولیدی ها، کارگاه ها، کارخانه ها و مزارع راهکاری موثر برای نیل به این مقصود است.

9 – حضور در مراکز خدماتی، درمانی، ادارات و سازمان های دولتی و بانک ها و ... و بررسی نحوه برخورد و راه اندازی کار مردم توسط کارکنان و مسئولان در سازمان ها و ادارات می تواند به شناخت مشکلات و مطالبات مردم و پیگیری آن ها از مسئولان کمک موثر کند. در این باب نکات متعدد دیگری قابل بررسی است که بیان آن ها مجالی مبسوط می طلبد.

نکته آخر این که همه مسئولان در رده های مختلف باید باور کنند که شأن خدمت به مردم و کشور بالاترین شأن و افتخار است و پاسخ‌گویی به مردم و خبرنگاران رسانه ها به عنوان پل ارتباطی و چشم بینای جامعه در نظارت بر عملکرد مسئولان وظیفه ایشان است.

اکثر قریب به اتفاق خبرنگاران و رسانه های کشورمان به روشنی نشان داده اند که با حضور در میان مردم و شناخت مشکلات و معضلات و پیگیری های لازم توانسته اند گام های بسیار موثری برای حل مشکلات مردم و پاسخ گو کردن مسئولان بردارند و در پیشبرد اهداف و رشد و پیشرفت کشور سهم و نقش به سزایی داشته باشند.

بنابراین حمایت های جدی قانونی از خبرنگاران خدوم و رسانه های کشور، رسانه هایی که در جهان امروز رکن چهارم مردم سالاری محسوب می شوند، وظیفه مسئولان است، وظیفه ای که بی منت باید برای این «چشم‌بینا»، «صدای گویا» و عامل مهم نظارتی و دیده بانی اجتماعی انجام شود.

*روزنامه نگار

انتهای پیام/*

رسانه ها و مطالبات مردم

نسبیت گرایی فرهنگی

ایدئولوژی سیاسی چیست؟

۱۰ پرسش بی‌پاسخ از دکتر ظریف

مجید رضائیان: محدوديت‌های رسانه‌ای برداشته نشود راه‌ حل معقول و منطقی برای سيستم نخواهد بود